Als de data er niet is, dan gaat een vrouwelijke premier ook het verschil niet maken
Het was 24 oktober 1975, in een willekeurig kantoorgebouw in IJsland renden kinderen door de gang met zakjes snoep in hun hand. Met zuurtjes die aan je gehemelte kleven hadden vaders hun kinderen meegelokt naar het werk, ze konden moeilijk alleen thuis blijven op zo’n jonge leeftijd. Bij hun moeders thuis of in de klas konden ze die dag niet terecht. Die dag, bijna 45 jaar geleden, staakten 90% van alle vrouwen in IJsland. Er was bijna geen vrouw die aan het werk was. Betaald of onbetaald. 25.000 vrouwen hadden zich verzameld op het hoofdplein van Reykjavik, met één eis: gelijkheid. Het heeft geleid tot het aannemen van een wet die gelijke rechten tussen man en vrouw garandeert.
We spoelen door naar nu, 2020: IJsland heeft het meest gendergelijke parlement van de wereld. De huidige premier van IJsland, Katrin Jakobsdottir, is door verschillende vrouwen voorgegaan als vrouwelijke premier van het land. Een belangrijk stukje Europese geschiedenis. Een bijzonder stukje vrouwengeschiedenis. Een optimistisch stukje geschiedenis. En één van de vele indrukwekkende stukjes geschiedenis die Caroline Criado Perez heeft opgetekend in haar boek ‘Invisible Women’.
Ambtenaren, politici,
opgelet! Dit is een boek dat standaard op elk bureau zou moeten staan. Een boek
dat je er af en toe bij kunt pakken voor een debatvoorbereiding of de
uitwerking van een beleidsplan. Het boek is interessant door de geschiedenis
die het bevat, maar vooral door de vele onderzoeken en natuurlijk data, heel
veel data, die het bevat. Door de informatiedichtheid is het een boek dat je
aandacht vraagt. Een boek waarvan je een hoofdstuk kunt lezen, om het
vervolgens weer weg te leggen om er een tijdje op te kauwen. Na elk hoofdstuk
kijk je anders naar je pensioenopbouw, je mobiele telefoon, je financiële
situatie en het bushokje waar je onderstaat. Criado Perez brengt inzichtelijk
en begrijpend in beeld dat alles data is. Data lijkt objectief, maar kan
pijnlijke waarheden bloot leggen. Data toont bijvoorbeeld aan dat de
gebiedsontwerper alleen rekening heeft gehouden met de witte man en zo de
wensen en behoeftes van de vrouw vergeet. Zo is uit de data gebleken dat
vrouwen in vergelijking met mannen toch vaker lopen of fietsen, voor mantelzorg
of om de kinderen op te halen uit school. Waarbij zij kwetsbaarder zijn in de
huidige inrichting van wegen dan de man, die in vergelijking met de vrouw vaker
in de auto zit.
Zou die focus op gelijkwaardige data nog nodig zijn wanneer meer vrouwen
verkiesbaar zouden zijn en hoger in de boom komen bij de overheidsinstanties? Zouden
vrouwelijke politici en ambtenaren niet als vanzelf ‘vrouwvriendelijk’ beleid
maken? In de opiniepagina’s van Nederlandse kranten wordt opgeroepen tot meer
vrouwelijk leiderschap, met wisselende ontvangst. Een pleidooi voor meer
vrouwelijk leiderschap is begrijpelijk, maar gezien Nederland geen vrouwelijke
premier heeft (of heeft gehad) en het aantal vrouwelijke ministers
achterblijft, is het niet onlogisch dat er enkel mannen achter de katheders
staan bij de persconferenties. Het is een gevolg van onze parlementaire
geschiedenis, waarbij het aantal verkiesbare vrouwen is achtergebleven op het
grote aantal verkiesbare mannen.
Is meer vrouwen in machtsposities dan de oplossing voor de problemen die Criado-Perez aankaart? Uit het boek van Criado-Perez kun je concluderen dat het antwoord tweeledig is:
- Het is hoog tijd dat Nederland eens bereikt wat IJsland al 45 jaar geleden heeft bereikt. Een vrouw als premier, een vrouw op de machtigste positie van Nederland die net iets beter begrijpt wat een beleidsbeslissing voor effect heeft op een vrouwenleven.
- Maar, zonder eerlijke data, is sekse gelijkwaardig beleid niet gegarandeerd. Ook een vrouwelijke premier moet de juiste informatie ter beschikking hebben om tot besluiten te komen die zowel goed zijn voor man als vrouw.
De noodzaak tot meer vrouwen in machtsposities is dus slechts een onderdeel van het de oplossing, de kern is: zorg dat data waarop beleid gebaseerd wordt gelijkwaardiger is. Het stemt hoopvol dat er inmiddels bij sommige politieke partijen en ministeries in Nederland dit boek op het bureau ligt. Het liefst zou je dit boek (inmiddels ook in een Nederlandse vertaling verkrijgbaar) cadeau doen aan iedereen die in het openbaar bestuur actief is. De vrouw moet anno 2020 niet meer vergeten worden.
Toch dreigt dat te gebeuren: juist in deze tijden waarin onze gezondheid wordt bedreigd door het Coronavirus, is de oproep voor meer aandacht voor de vrouw extra urgent. Uit onderzoeken is gebleken dat vrouwen oververtegenwoordigd zijn in de vitale sectoren; in het onderwijs, de zorg en de supermartenbranche. De druk in deze sectoren stijgt, terwijl de zorg van kinderen en familieleden groter wordt. Dit zijn de sectoren die nu pas de aandacht krijgen die zij verdienen en van politiek Nederland onvoldoende hebben gekregen.
Onzichtbare vrouwen, dus, maar eén van de vele lessen die deze crisis ons leert, is dat het tijd wordt voor meer zichtbare vrouwen. Vrouwen in machtsposities, achter de katheders, aan de tafel.
Dus, kom maar op met meer data over vrouwen.
En, kom maar op met de eerste Nederlandse vrouwelijke premier!
Door: Caroline Verduin @CarolineVerduin
Lees ook de brief die wij schreven aan premier Mark Rutte
DEEL
Lees ook
Recensie: Invisible Women – Caroline Criado Perez
Recensie: Wij zijn Angela
Recensie: On Fire. The Burning Case For A Green New Deal – Naomi Klein
