“Grab them by the pussy” is misschien wel de bekendste uitspraak van Donald J. Trump. Trump staat niet bekend om zijn vrouwvriendelijke uitspraken en er is veel commotie geweest rondom dit onderwerp. Desalniettemin hebben miljoenen Amerikaanse vrouwen op hem gestemd en zelfs 47% van de witte Amerikaanse vrouwen. Kennelijk stemmen vrouwen niet altijd voor de kandidaat die het beste met ze voor heeft. Helaas is deze paradox niet iets van de laatste paar jaar, maar iets wat al veel vaker is voorgekomen in de geschiedenis.
Op 4 juni 1913 werd in Surrey, Groot-Brittannië, Emily Davison vertrapt door het paard van koning George V, dat deelnam aan de Epsom Derby. Davison maakte deel uit van de Women’s Social and Political Union (WSPU), die streed voor het algemeen vrouwenkiesrecht in Engeland. Vrouwen die deel waren van deze beweging staan ook bekend als de suffragettes. Het incident is beroemd omdat men denkt dat ze zichzelf expres voor het paard van de koning stortte om meer aandacht te krijgen voor de WSPU, al zijn er ook veel mensen die geloven dat het eigenlijk een ongeluk was in plaats van een heldendaad. Op Davison’s graf staat de tekst “deeds, not words” wat later ook de campagneslogan werd van de organisatie.
De beweging voor het vrouwenstemrecht in Groot-Brittannië ontstond in de Victoriaanse tijd (1837-1901) en groeide in deze periode uit tot een nationale beweging. Rond 1860 ontstonden de eerste groepen die streden voor de emancipatie van de vrouw en het recht op educatie; in deze periode mochten vrouwen namelijk nog niet studeren. Later, aan het eind van de negentiende eeuw, werd het vrouwenstemrecht pas een specifiek doel. Naast de WSPU, ontstonden er in deze periode ook veel andere organisaties die streden voor het vrouwenkiesrecht waaronder the National Union of Women’s Suffrage Societies (NUWSS). Tussen deze twee bewegingen bestond een belangrijk verschil: de NUWSS was een organisatie die vooral schriftelijk en vredig verandering probeerde te creëren, terwijl de WSPU bekend stond om haar agressieve technieken. De WSPU probeerde bijvoorbeeld de aandacht te trekken door middel van hongerstakingen, het in de fik zetten van lege gebouwen of door ruiten in te gooien. De hongerstakingen vonden plaats in Engelse gevangenissen en waren hiermee een belangrijk onderdeel van de tactiek van de WSPU. De suffragettes werden namelijk vaak gevangengenomen wanneer zij op straat staakten voor het vrouwenstemrecht. Omdat ze niet werden gezien als politieke gevangenen, kregen ze in de gevangenis niet de rechten die ze eigenlijk hoorden te krijgen. Zij hadden bijvoorbeeld recht op bezoek, maar mochten dit niet ontvangen. Dit kwam omdat het om vrouwen ging en vrouwen in de ogen van de overheid en samenleving zich niet moesten bemoeien met de politiek en dus ook geen politieke gevangen konden zijn. De hongerstakingen waren dus een protest tegen hoe de vrouwen werden behandeld in het rechtssysteem.
Anderzijds waren ook veel mensen in de Engelse samenleving die eigenlijk helemaal niet zaten te wachten op het vrouwenkiesrecht. Verrassend genoeg bestond deze groep niet alleen uit mannen, maar grotendeels uit vrouwen. In 1908 werd de Women’s National Anti-Suffrage League (WNASL) opgericht die werd geleid door vrouwen. Later fuseerde deze organisatie met de Men’s League for Opposing Women’s Suffrage(MLOWS) en werd het de Anti- Suffrage League. Toch bleven vrouwen de meest prominente leden na deze fusie. Zo verschenen ze vaker in het openbaar om hun idealen te promoten, gaven ze toespraken en schreven ze veel artikelen.
De voornaamste reden dat deze vrouwen (en mannen) tegen het vrouwenstemrecht waren, was dat ze vreesden voor de toekomst van het Britse rijk en dit voor achteruitgang wilden behoeden. Er werd van vrouwen verwacht dat zij de “vrouwelijke” taken op zich namen, zoals voor de kinderen zorgen en het huishouden doen. Door te vechten voor het vrouwenkiesrecht zouden zij hun dagelijkse taken verwaarlozen en hun kinderen in gevaar brengen. De taak van een moeder werd als zeer belangrijk ervaren, vooral in een periode waarin geboortecijfers daalden en kolonialisme nog een belangrijk onderdeel van de samenleving was. Britse vrouwen moesten als geciviliseerde vrouw een voorbeeld zijn voor de vrouwen in de koloniën. Zij moesten de normen en waarden van het Britse rijk overdragen op de rest van de wereld en hierin was de rol van de moeder essentieel.
Naast het feit dat de tegenstanders bang waren voor de verwaarlozing van de moederlijke rol, geloofden zij ook dat vrouwen de politiek niet zouden begrijpen. Vrouwen konden immers het rijk niet beschermen als soldaat en moesten daarom ook niet kunnen meebeslissen over de toekomst ervan. Bovendien heerste gedurende deze periode sterk het idee dat vrouwen biologisch gezien anders waren dan mannen. Deze ideeën werden niet alleen ondersteund door de bestaande ideologie omtrent vrouwen in die tijd, maar ook door wetten. Bijvoorbeeld: een vrouw was legaal één persoon met haar man. Dit betekende in de praktijk dat zij voor alles afhankelijk was van haar partner.
Kortom, de acties en doelen van de suffragettes werden als bedreiging gezien voor de samenleving en de beweging paste niet in het algemeen gewenste plaatje. Suffragettes werden neergezet als losgeslagen, wild en egoïstisch. Het laatste vooral omdat ze werden gezien als vrouwen die hun gezin en kinderen in de steek lieten om te gaan protesteren.
Deze problematiek zien we tot zekere hoogte nog steeds vandaag de dag. Zo worden vrouwen in topfuncties vaak aangesproken hoe ze dat nou organiseren met kinderen thuis. Of ze krijgen de vraag of het niet zielig is voor de kinderen dat ze veel werken. Dit terwijl mannen nooit deze vraag krijgen.
Het feit dat duizenden vrouwen hebben gestreden tegen hun eigen rechten laat zien hoe belangrijk de verwachtingen en invloeden van je omgeving zijn. De omgeving indoctrineerde vrouwen met ideeën over hun positie in de samenleving. Een seksistisch beeld, wat ze overnamen en aannamen voor de waarheid. Dit voorbeeld van de anti-vrouwenstemrecht beweging laat zien waarom het zo belangrijk is dat vrouwen op de hoogte zijn van hun mogelijkheden en kracht. We moeten leren van de suffragettes die hebben gestreden voor vrouwenrechten. Een les die in de eenentwintigste eeuw nog even belangrijk is als een eeuw geleden. Als je kijkt naar Amerika en de vele vrouwen die op Trump hebben gestemd, hoe ver zijn we dan gekomen in de afgelopen 100 jaar?
door: Esmee Koelink
DEEL
Lees ook
Brief aan Mark Rutte
Recensie: Invisible Women – Caroline Criado Perez
Recensie: Wij zijn Angela
