’Als Michelle LaVaugn Robinson Barack Obama niet had ontmoet, wat was ze dan geworden? Topadvocaat? President van de VS? Schrijfster kunnen we in ieder geval aan het rijtje toevoegen, dankzij haar debuut Becoming (Mijn Verhaal). Alhoewel ‘iets worden’ (Becoming) voor Michelle Obama niet een eindstation is van de reis.
‘’For me, becoming isn’t about arriving somewhere or achieving a certain aim. I see it instead as forward motion, a means of evolving, a way to reach continuously toward a better self. The journey doesn’t end.’’
Uit dit boek blijkt dat Obama een fantastische schrijfster is. Het is een boek vol eerlijke zelfreflectie, bescheidenheid en humor en een oprechte vertelling van een ambitieuze en intelligente vrouw die verliefd werd op een man met politiek talent en ambities. De ontmoeting tussen Barack en Michelle was eigenlijk een toevallige. Het stond niet in de sterren geschreven dat ze ooit First Lady zou worden.
Door intelligentie, doorzettingsvermogen, geluk, maar ook een doortastende moeder stootte Michelle Robinson door van een onopvallende basisschool in Chicago naar het prestigieuze (overwegend witte) Princeton. Voor velen uit haar buurt was dit zeker niet vanzelfsprekend. Ze benadrukt in haar boek dat zij dit niet alleen kon. Het was haar moeder die haar uit een klas haalde met incapabele leraren waar haar talent niet tot ontwikkeling kwam. Het was haar broer (een begenadigde basketballer) die haar voorging en liet zien dat het mogelijk was om naar Princeton te gaan. Het waren leraren die haar intelligentie zagen, maar ook onderschatte. Ze zal nooit vergeten dat een lerares tegen haar zei ‘het wordt nooit wat met je Michelle’.
Barack Obama komt ten tonele na haar eerste jaren als juridisch adviseur in een advocatenkantoor. Michelle was cum-laude afgestudeerd, dacht precies te weten wat ze wilde (de advocatuur in) maar was juist tijdens haar werk bij dat advocatenkantoor op zoek naar zichzelf. In haar jonge jaren was ze sterk maatschappelijk betrokken, haar rol in het harde advocatenkantoor deed haar twijfelen. Barack was afleiding, maar ook een bevestiging dat je je ook maatschappelijk in kunt zetten en succesvol kan zijn. En succesvol werd Barack, deels tegen wil en dank van Michelle.
Na haar ontmoeting met Obama maakte Michelle de overstap van het advocatenkantoor naar maatschappelijke organisaties, waar zij kansarme jongeren koppelde aan werkgevers en adviseur werd van het gemeentebestuur van Chicago. Als jonge vrouw (zonder kinderen), vind ik het bewonderenswaardig hoe zij alle ballen in de lucht hield. Sport, haar relatie en sociaal leven tussen een veeleisende fulltime baan en het moederschap. Het dreigt een onrealistische vertelling te worden van het leven van een niet-bestaande vrouw met oneindige energie. Obama stelt niet teleur, ze past geen censuur toe. Natuurlijk! Het is onmogelijk om al die ballen in de lucht te houden. Al snel moet toch één van de twee carrières op een lager pitje worden gezet, Michelle voelde dat zij in haar carrière niet haar volle capaciteiten kon blijven inzetten, zeker niet toen ze later naast haar baan ook nog drie dagen per week campagne voerde voor Barack. En al helemaal niet toen ze First Lady was. Maar ook voor het Witte Huis waren er uitdagingen. Terwijl haar man de hele werkweek in een andere staat doorbracht, moest zij, de vrouw, het gezinsleven naast haar fulltimebaan alleen draaiend houden. Relatietherapie moest eraan te pas komen, iets wat niet vanzelfsprekend is om als publiek persoon met de wereld te delen. Dat is opvallend, maar ook tekenend voor ’Becoming’. Ze wil haar eigen ‘echte’ verhaal kwijt. Obama lijkt in haar boek kritiek op haarzelf of haar echtgenoot (‘rommelig’ ‘chaotisch’) niet te schuwen. En dat maakt Michelle Obama menselijk en inspirerend. Een vrouw die tegenslagen in het werk, persoonlijk- en liefdesleven moest doorstaan. En op een bepaalde manier er toch voor heeft gekozen om (de carrière van) haar man voor te laten gaan.
De vraag blijft natuurlijk: was dit andersom ook gebeurd?En is het te rechtvaardigen dat je uiteindelijk je hele eigen carrière omgooit, als je er echt van overtuigd bent dat je partner de wereld beter kan maken in een baan die absoluut alles van je gezin vraagt?
Naast die eerlijkheid is er nog veel tussen de regels door te lezen. Ze gebruikt wat stevige taal richting Donald Trump, maar blijft binnen de lijntjes van wat in Amerika geaccepteerd is. Haar afkeer van Trump spat echter tussen de regels van de bladzijdes af. Net als haar kritiek op de Amerikaanse politiek en de dominantie van witte mannen.
De persoonlijke vertelling van haar jeugd en jongvolwassen jaren laten eigenlijk meer zien van wie Michelle Obama is dan haar vertelling van haar leven met Barack en haar jaren als First Lady. Ze toont zoals eerder gezegd wel kritiek richting Barack en zijn rol in het gezin, maar het blijft een ‘fantastische echtgenoot’. Haar persoonlijke mening over politieke besluiten deelt zij niet. Dat doet mij twijfelen of haar vertelling over haar rol als First Lady volledig is. Als First Lady lijkt zij te kiezen voor een niet actieve rol in het presidentschap. De vraag blijft bij mij hangen, haalde zij inderdaad voldoende aan haar ‘Lets Move’ project? Een vrouw met haar intellect, ambitie, maar ook met een duidelijke visie op de Amerikaanse maatschappij, speelde Michelle niet een veel grotere rol in Baracks presidentschap?
‘Helaas’ houdt zij de boot af omtrent haar eigen rol in de Amerikaanse politiek. Als jeugdvriendin van de dochter van Jesse Jackson besloot ze na deze eerste kennismaking met politiek: dit is niks voor mij. Het was niet haar levensdoel om een publiek persoon te worden en zeker niet in de politiek.
Hiermee verliest de VS kans op een intelligente en ambitieuze vrouw als president, die weet dat de kansen in Amerika niet in je schoot worden geworpen; dat de Amerikaan wel een duwtje nodig heeft om voor gezond voedsel te kiezen en dat goede zorg van levensbelang is, net als het hebben van een fatsoenlijk betaalde baan. Een vrouw die bovendien, misschien nog wel beter dan haar echtgenoot, weet wat het is om zwart te zijn in de Verenigde Staten.
Het was echter ook Michelle Obama zelf die zei dat je nooit klaar bent met ‘becoming’. Mogelijk is er nog een kans dat zij toch haar persoonlijke stappen zal zetten in de Amerikaanse politiek.
The Journey does not end.
door: Caroline Verduin @CarolineVerduin
DEEL
Lees ook
Recensie: Invisible Women – Caroline Criado Perez
Recensie: Wij zijn Angela
Recensie: On Fire. The Burning Case For A Green New Deal – Naomi Klein
